CÁC HÌNH THỨC LỪA ĐẢO TRỰC TUYẾN

1. Thứ nhất: Lừa đảo “combo du lịch giá rẻ”
* Lợi dụng nhu cầu của người dân đi du lịch tăng cao và nhu cầu ham giá rẻ của người dân, các đối tượng lừa đảo đã có chiêu trò lừa đảo với hình thức “Combo du lịch giá rẻ”, các dấu hiệu để nhận biết hình thức lừa đảo này, đó là:
– Đăng tải nhiều bài viết quảng cáo bán tour du lịch, phòng khách sạn giá rẻ trên mạng Internet và mạng xã hội với nhiều tiện ích kèm theo, đề nghị chuyển tiền (từ 30-50% giá trị) để đặt cọc tour du lịch, phòng khách sạn, từ đó chiếm đoạt số tiền đặt cọc.
– Đăng bài viết quảng cáo dịch vụ làm visa du lịch nước ngoài, cam kết tỷ lệ thành công cao, hoàn trả 100% số tiền nếu không xin được visa. Sau khi nạn nhân chuyển khoản thanh toán chi phí hoặc một phần chi phí, các đối tượng sẽ để nạn nhân tự khai thông tin tờ khai, hoàn thiện hồ sơ… Sau đó lấy lý do nạn nhân khai thông tin bị thiếu và không trả lại tiền.
– Làm giả website, fanpage của công ty du lịch uy tín, làm giả ảnh chụp biên lai, hóa đơn thanh toán và đề nghị nạn nhân chuyển khoản thanh toán chi phí tour du lịch. Sau khi khách hàng chuyển khoản để thanh toán dịch vụ du lịch, các đối tượng sẽ chặn liên lạc và xóa mọi dấu vết.
– Chiếm đoạt tài khoản của người dùng mạng xã hội, liên lạc với người thân trong danh sách bạn bè cho biết đang bị mắc kẹt khi du lịch tại nước ngoài và cần một khoản tiền ngay lập tức.
– Các đối tượng mạo danh đại lý bán vé máy bay, tự tạo ra các website, trang mạng xã hội, với địa chỉ đường dẫn, thiết kế tương tự kênh của các hãng hoặc đại lý chính thức, sau đó quảng cáo với các mức giá rất hấp dẫn so với mặt bằng chung để thu hút khách hàng. Nếu khách hàng liên hệ, các đối tượng sẽ đặt chỗ vé máy bay, gửi mã đặt chỗ để làm tin và yêu cầu khách hàng thanh toán. Sau khi nhận thanh toán, các đối tượng không xuất ra vé máy bay và ngắt liên lạc. Do mã đặt chỗ chưa được xuất ra vé máy bay, nên sẽ tự hủy sau một thời gian và khách hàng chỉ biết được việc này khi đến sân bay.
* Biện pháp phòng tránh: Để tránh bị lừa đảo trước các thủ đoạn nêu trên, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần khi đặt các tour du lịch, mua vé máy bay, book phòng khách sạn… thì nên giao dịch trực tiếp, nếu giao dịch online thì nên kiểm tra xác nhận danh tính công ty bằng nhiều hình thức để tránh bị lừa đảo như trên.
2. Thứ hai: Lừa đảo cuộc gọi video Các đối tượng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để tạo ra những đoạn video hoặc hình ảnh giả người thân, bạn bè để thực hiện các cuộc gọi lừa đảo trực tuyến. Phần lớn hình thức lừa đảo trực tuyến này nhắm tới việc lừa đảo tài chính.
* Dấu hiệu nhận biết:
– Thời gian gọi thường rất ngắn (chỉ vài giây);
– Khuôn mặt thiếu tính cảm xúc và khá “trơ” khi nói, hoặc tư thế trông lúng túng, không tự nhiên, hoặc là hướng đầu và cơ thể trong video không nhất quán với nhau…;
– Màu da của nhân vật trong video bất thường, ánh sáng kỳ lạ và bóng đổ không đúng vị trí;
– Âm thanh không đồng nhất với hình ảnh, có nhiều tiếng ồn bị lạc vào clip hoặc clip không có âm thanh;
– Ngắt giữa chừng, bảo là mất sóng, sóng yếu…
Yêu cầu chuyển tiền mà tài khoản chuyển tiền không phải của người đang thực hiện cuộc gọi.
* Biện pháp phòng tránh: Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân, nếu nhận được một cuộc gọi video yêu cầu chuyển tiền gấp, trước tiên hãy bình tĩnh và xác minh thông tin: – Liên lạc trực tiếp với người thân, bạn bè thông qua một kênh khác xem có đúng là họ cần tiền không. – Kiểm tra kỹ số tài khoản được yêu cầu chuyển tiền. Nếu là tài khoản lạ, tốt nhất là không nên tiến hành giao dịch. – Nếu cuộc gọi từ người tự xưng là đại diện cho ngân hàng, hãy gọi trực tiếp cho ngân hàng để xác nhận cuộc gọi vừa rồi có đúng là ngân hàng thực hiện hay không.
Thứ Ba: Lừa đảo “khóa SIM” vì chưa chuẩn hóa thuê bao
* Dấu hiệu nhận diện: Các đối tượng mạo danh là cán bộ, nhân viên của cơ quan quản lý Nhà nước hoặc nhà mạng gọi điện và thông báo số điện thoại của người sử dụng sẽ bị khóa 2 chiều trong thời gian nhất định với các lý do như “chưa nộp phạt”, “thuê bao sai thông tin”. Sau khi yêu cầu cung cấp thông tin, chúng sẽ tiếp tục hướng dẫn người dùng thực hiện một số bước tiếp theo như: thực hiện các cú pháp sang tên đổi chủ thông tin số điện thoại, cú pháp chuyển hướng cuộc gọi… Khi đã chiếm được quyền nhận cuộc gọi, các đối tượng sẽ đăng nhập ứng dụng ví điện tử, tài khoản mạng xã hội… của nạn nhân và khai báo quên mật khẩu đăng nhập, chọn tính năng nhận cuộc gọi thông báo mã OTP. Từ đó, chúng dễ dàng chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội, kiểm soát chiếm đoạt tiền trong ví, tài khoản ngân hàng liên kết với ví điện tử.
* Biện pháp phòng tránh: Để phòng tránh, người dùng không thực hiện theo các yêu cầu khi nghe cuộc gọi từ số điện thoại lạ. Chỉ thực hiện theo các thông báo cập nhật, chuẩn hóa thông tin từ các kênh chính thức của các doanh nghiệp viễn thông di động sử dụng cho mục đích nhắn tin, gọi điện thông báo đề nghị chuẩn hóa thông tin thuê bao. Người dân cần biết thêm thông tin chi tiết có thể truy cập vào các trang web hoặc gọi điện đến tổng đài chăm sóc khách hàng của doanh nghiệp di động để được hỗ trợ, hướng dẫn. Đối với các thuê bao đã bị khóa hai chiều, người dân phải đến trực tiếp các điểm giao dịch của các nhà mạng để thực hiện chuẩn hóa và mở khóa liên lạc lại.
4. Thứ Tư: Giả mạo biên lai chuyển tiền thành công
* Dấu hiệu nhận diện: Thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo là mua hàng số lượng lớn, sau đó vay thêm tiền mặt của nạn nhân rồi chuyển khoản trả. Nhưng thực chất là không có việc chuyển tiền thật, mà các đối tượng đã dùng một số phần mềm tạo dựng hóa đơn thanh toán giả rồi đưa cho người bán hàng xem nhằm chứng minh là đã thực hiện việc chuyển khoản. Cho đến khi các nạn nhân không thấy tài khoản báo có tiền và nhận ra mình đã bị lừa, thì các đối tượng đã “cao chạy xa bay”.
* Cảnh báo: Để tránh bị lừa đảo, không giao hàng, tiền cho bất kỳ ai khi chưa nhận được tiền trong tài khoản ngân hàng, kể cả khi kẻ gian cung cấp hình ảnh đã chuyển khoản thành công. Với hệ thống công nghệ của các ngân hàng, việc chuyển khoản 24/7, khách hàng sẽ nhận được thông báo có tiền trong tài khoản. Người tham gia giao dịch nên chờ thông báo đã nhận được tiền từ ngân hàng thay vì chỉ tin tưởng vào ảnh chụp giao diện chuyển tiền thành công. Ngoài ra, hình ảnh “giao dịch thành công” bị làm giả có một số đặc điểm khác với hình ảnh từ ngân hàng chính thống về màu sắc, phông chữ, thời gian… Lưu ý, không cung cấp tên đăng nhập, mật khẩu ứng dụng, mã xác thực OTP, email… cho bất kỳ ai kể cả khi người đó tự xưng là nhân viên ngân hàng, cơ quan nhà nước.
5. Thứ Năm: Giả danh giáo viên, nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu
* Dấu hiệu nhận biết: Các đối tượng lừa đảo tự xưng là giáo viên, nhân viên y tế, gọi điện cho phụ huynh học sinh thông báo rằng con em, người thân họ đang cấp cứu trong tình trạng nguy kịch. Những “thầy cô giáo tự xưng” này thay phiên nhau gọi điện thúc giục cha mẹ chuyển tiền cứu con, nếu không hoặc chậm nộp tiền thì con của họ sẽ nguy hiểm đến tính mạng. Trong trường hợp này, các đối tượng sử dụng chiêu thức đánh vào tâm lý, tình cảm của nạn nhân, hình thành trạng thái bất an, lo sợ và hoảng loạn khi phụ huynh phải nghe tin người thân mình đang cấp cứu. Để hoàn toàn thao túng tâm lý nạn nhân trong thời gian ngắn, các đối tượng thường trình bày không rõ ràng, sử dụng những ngôn từ tiêu cực nhằm kích động cảm xúc như nguy kịch, bị thương nặng, có thể không qua khỏi… Đáng nói, một số đối tượng còn thuộc lòng thông tin về trường, lớp học của con, tên giáo viên chủ nhiệm, thầy cô, hiệu trưởng khiến phụ huynh nhất thời tin tưởng. Một số dấu hiệu đáng ngờ về đối tượng lừa đảo mà các phụ huynh cần lưu ý như cách xưng hô khác thường ngày, không thể cung cấp thông tin cá nhân của mình một cách rõ ràng, thời gian gọi điện vào giờ nghỉ trưa, giữa đêm hay giờ tan tầm…
• Biện pháp phòng tránh: – Khi nhận các cuộc điện thoại, tin nhắn có dấu hiệu bất thường, người dân cần bình tĩnh xác minh thông tin, xem xét một cách tỉnh táo, cẩn thận, không vội vã trả lời hay thực hiện theo nội dung mà đối tượng đưa ra. – Tuyệt đối không truy cập các đường link, liên kết trong tin nhắn lạ hoặc không rõ nguồn gốc. Không đăng nhập tài khoản cá nhân vào những địa chỉ này. – Không cung cấp thông tin cá nhân… cho bất kỳ ai không quen biết hoặc khi chưa biết rõ nhân thân, lai lịch. – Các tổ chức, cá nhân có thể truy cập vào cổng thông tin khonggianmang.vn để tra cứu hoặc phản ánh tới cơ quan chức năng về những trường hợp nghi ngờ lừa đảo trực tuyến. – Trong trường hợp nghi vấn đối tượng giả mạo để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, cần báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ, xử lý kịp thời.
6. Thứ sáu: Chiêu trò lừa đảo tuyển người mẫu nhí
Đây là chiêu trò lừa đảo “Thủ đoạn cũ, nạn nhân mới” bởi hình thức lừa đảo này đã được báo chí cảnh báo từ lâu nhưng vẫn có nhiều nạn nhân sập bẫy.
• Dấu hiệu nhận biết: Thủ đoạn của các đối tượng là thông qua mạng xã hội như Facebook, Zalo, Telegram…, chúng đánh vào tâm lý các bà mẹ bỉm sữa, có con nhỏ, những người thích chụp ảnh, thích thời trang, vừa muốn con được mặc đồ đẹp, có hình đẹp, vừa có tiền, biết đâu lại nổi tiếng… Trên cơ sở đó, các đối tượng lừa đảo sẽ kết bạn với phụ huynh và mời tham gia ứng tuyển người mẫu nhí cho các hãng thời trang nổi tiếng. Sau khi nạn nhân “cắn câu”, các đối tượng lừa đảo sẽ đưa vào một group chat để mời tham gia thử thách. Thử thách cho các phụ huynh khi muốn con mình tham gia vào ứng tuyển “người mẫu nhí” là chuyển khoản để mua sản phẩm hàng hiệu, sau đó cho con em mình làm mẫu chụp ảnh để giới thiệu, quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội. Thông thường ban đầu, chúng trả hoa hồng và tiền làm nhiệm vụ để “kích thích” phụ huynh tham gia. Nhưng khi số tiền chuyển vào tài khoản tăng cao, chúng xóa tung tích nhằm chiếm đoạt số tiền đã chuyển
• Biện pháp phòng tránh: Để phòng tránh lừa đảo và những hậu quả đáng tiếc xảy ra, người dân cần lưu ý:
+ Không cung cấp những thông tin cá nhân cho người lạ; không kết bạn, không vào các nhóm Zalo, Facebook, Telegram… không quen biết.
+ Đặc biệt cẩn trọng đối với các chương trình tuyển mẫu nhí trên không gian mạng và hạn chế gửi hình ảnh của con nhằm phòng ngừa đối tượng lợi dụng với mục đích xấu.
+ Nên kiểm tra tác giả, đọc kỹ nội dung để xác định thông tin thật hay giả; tin tức giả thường sẽ bị lỗi chính tả hoặc có bố cục lộn xộn, các hình ảnh, video trong tin giả thường bị chỉnh sửa, cắt ghép, thay đổi nội dung, ngày tháng của sự kiện thường bị thay đổi. Các tài khoản đăng tải thông tin nếu là tài khoản ảo, thông tin liên hệ không rõ ràng, không xác định được định danh thì khả năng cao đều lập ra với mục đích lừa đảo.
+ Chỉ thực hiện giao dịch chuyển tiền khi xác định chắc chắn định danh của người mình trao đổi và tuyệt đối không click vào những đường link lạ.
7. Thứ 7: Giả danh các công ty tài chính, ngân hàng
• Dấu hiệu nhận biết: Thủ đoạn lừa đảo của các đối tượng là đánh vào tâm lý của những người đang cần tiền kinh doanh, tiêu xài, muốn được vay với số tiền lớn nhưng lại gặp khó do dính nợ xấu hoặc không đủ điều kiện vay vốn tại các tổ chức tài chính. Từ đó, các đối tượng mạo danh một số ngân hàng và các công ty tài chính có thật tại Việt Nam, tạo lập website, ứng dụng, link quảng cáo thông qua các nền tảng mạng xã hội để chào mời cho vay tín chấp với lãi suất đặc biệt thấp, thủ tục đơn giản. Các đối tượng lừa đảo tạo lập hàng nghìn tài khoản facebook với các nguồn thông tin giả, tham gia vào các hội nhóm, diễn đàn, đăng bài quảng cáo cho vay tín chấp với lãi suất thấp (thậm chí lãi suất 0 đồng), thủ tục vay đơn giản, không cần gặp trực tiếp; nợ xấu vẫn vay được; không thế chấp, không thẩm định, chỉ cần Căn cước công dân và có tài khoản ngân hàng… Khi có người vay tiếp cận, các đối tượng sẽ dẫn dụ, yêu cầu người vay cung cấp thông tin cá nhân, như: họ tên, số điện thoại, ảnh chụp CMND/CCCD, ảnh chụp chân dung… phục vụ làm hồ sơ vay. Sau khi dụ người vay chuyển tiền phục vụ hỗ trợ xác minh, duyệt khoản vay, các đối tượng tiếp tục viện dẫn hàng loạt các lý do khoản vay không được giải ngân xuất phát từ lỗi khai hồ sơ của người vay (như khai sai tên người hưởng thụ, đổi cách viết tên người hưởng thụ từ chữ in thường sang in hoa, không đủ điều kiện vay, thừa hoặc sai một số trên số căn cước công dân…). Từ đó, chúng yêu cầu người vay phải nộp thêm các khoản tiền để bảo đảm khoản vay hoặc khắc phục lỗi hệ thống; hứa hẹn sẽ hoàn trả lại số tiền đã gửi cho khách hàng sau khi khoản vay được giải ngân. Tuy nhiên, khi người vay chuyển tiền vào số tài khoản của các đối tượng cung cấp, các đối tượng sẽ lập tức chiếm đoạt và ngắt liên lạc.
• Biện pháp phòng tránh Nếu cần vay tiền, bạn nên tìm đến các tổ chức cho vay uy tín như ngân hàng, hoặc các công ty tài chính hợp pháp. Tuyệt đối không cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng trên các trang web và ứng dụng không tin cậy. Khi cài đặt bất kỳ ứng dụng nào, đặc biệt liên quan đến tài chính, bạn nên xem xét cẩn thận các quyền mà ứng dụng yêu cầu cũng như đọc kỹ các điều khoản, chính sách của ứng dụng này. Nếu phát hiện có điểm đáng ngờ, hãy hủy cài đặt ứng dụng ngay lập tức.
8. Thứ 8: Giả mạo các trang thông tin điện tử cơ quan, doanh nghiệp (BHXH, ngân hàng…)
Chỉ cần có các kiến thức như một lập trình viên, các đối tượng xấu có thể thực hiện tạo trang web gần giống trang web của cơ quan, doanh nghiệp từ hình ảnh, giao diện và nội dung để người dùng nhầm tưởng là trang web của đơn vị cung cấp. Sau đó, các đối tượng sử dụng tin nhắn giả mạo thương hiệu với các nội dung yêu cầu người dùng phải truy cập vào liên kết giả mạo, khai báo thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và từ đó thực hiện hành vi đánh cắp, chiếm đoạt thông tin dữ liệu người dùng, lừa đảo.
• Dấu hiệu nhận biết website không an toàn
– Trên thanh địa chỉ, đường dẫn URL của trình duyệt phải được bắt đầu bằng “https://” và có một biểu tượng ổ khóa trên thanh địa chỉ. Điều này chứng tỏ website đã được bảo vệ bởi một giao thức mã hóa giúp đảm bảo thông tin được trao đổi một cách an toàn. Nếu cụm từ https:// chuyển sang màu đỏ và xuất hiện biểu tượng ổ khóa bị đánh dấu chéo, tức là có thể website đang sử dụng chứng chỉ số mã hóa hết hạn hoặc được cấp bởi một nguồn không đáng tin cậy.
– Các tên miền phổ biến, chính thống thường được sử dụng: .com, .net, .vn, .cn… tuy nhiên đây chỉ là một dấu hiệu và người dùng không thể chỉ dựa vào mỗi chi tiết này để đánh giá về trang web là có an toàn hay không.
– Những website không đáng tin cậy và kém an toàn thông thường không được chú trọng nhiều về nội dung, đồng thời thông tin đăng tải khá cẩu thả, sai lỗi chính tả nhiều,… Nguyên nhân do các website lừa đảo thường không có thời gian kỹ càng để kiểm duyệt và chỉnh sửa các nội dung.
– Các website lừa đảo thường sẽ xuất hiện những cảnh báo, đe dọa hoặc các chương trình trúng thưởng hấp dẫn với nhiều phần quà có giá trị ngay khi người dùng truy cập trang, mục đích là để đánh lừa và dụ dỗ người dùng truy cập vào các thông tin quan trọng nhằm đánh cắp dữ liệu cá nhân, hoặc điều hướng truy cập đến những website không an toàn khác có chứa mã độc hại.
– Doanh nghiệp muốn kinh doanh hợp pháp trên website bắt buộc phải khai báo tên miền và trang web với Bộ Công Thương (các website bán hàng hay sàn thương mại điện tử, ví dụ như sendo.com, tiki.vn hay shoppee.vn,…). Vì thế, nếu cuối trang chưa có logo của Bộ Công Thương thì đây là một website mới được tạo ra và chưa có độ an toàn hay đáng tin cậy.
– Khi người dùng vừa truy cập website mà đã yêu cầu cung cấp những thông tin cá nhân như địa chỉ nhà, số điện thoại, số CMND/CCCD thì nên cảnh giác và không thực hiện theo yêu cầu.
• Biện pháp phòng tránh – Luôn kiểm tra web của trang web trước khi cung cấp thông tin cá nhân.
– Sử dụng trình duyệt an toàn: Sử dụng trình duyệt web có tính năng bảo mật cao và cập nhật phiên bản mới nhất. Các trình duyệt như Google Chrome, Mozilla Firefox và Safari thường có các cơ chế bảo mật tích hợp giúp ngăn chặn truy cập vào trang web độc hại.
– Kiểm tra kết nối an toàn: Khi truy cập vào các trang web yêu cầu cung cấp thông tin nhạy cảm, hãy đảm bảo rằng kết nối là an toàn bằng cách kiểm tra xem trang web có chứng chỉ bảo vệ hợp lệ hay không. Biểu tượng ổ khóa và “https” ở đầu URL là một dấu hiệu của kết nối an toàn.
– Cẩn thận với email và liên kết: Tránh nhấp vào liên kết trong email không xác định hoặc không mong muốn. Kiểm tra nguồn gốc của email và đảm bảo rằng nó là đáng tin cậy trước khi tiếp tục. Nếu có liên kết, hãy kiểm tra xem địa chỉ web có khớp với trang web mục tiêu hay không.
– Hạn chế cung cấp thông tin cá nhân:
– Sử dụng phần mềm bảo mật: Cài đặt và duy trì phần mềm diệt virus, phần mềm chống độc, tường lửa và các công cụ bảo mật khác trên thiết bị của bạn. Cập nhật chúng thường xuyên để bảo vệ chống lại các mối đe dọa mới nhất.
9. Thứ 9: Lừa đảo tuyển dụng CTV online
– Hiện nay, hình thức lừa đảo phổ biến nhất vẫn là lừa tuyển cộng tác viên “việc nhẹ lương cao”, chúng giả mạo các sàn thương mại điện tử như Tiki, Shopee, Lazada và các thương hiệu lớn để tuyển cộng tác viên bán hàng online và xử lý đơn hàng. Chúng đánh vào tâm lý cần việc của những người thất nghiệp hoặc dân văn phòng muốn kiếm thêm thu nhập, chỉ cần có điện thoại và tài khoản ngân hàng. Ban đầu, chúng hướng dẫn cộng tác viên thực hiện đặt mua hàng online để tăng tương tác cho các gian hàng, chúng gửi cho nạn nhân đường link sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử Lazada, Shopee, Tiki, Sendo…, mỗi sản phẩm lức đầu có giá trị từ vài trăm nghìn, sau đó vài triệu đồng cho tới vài chục triệu đồng và yêu cầu cộng tác viên thực hiện các bước gồm: Xác thực đơn hàng, chuyển tiền vào tài khoản công ty. Ở những nhiệm vụ đầu tiên, với các đơn hàng có giá trị nhỏ, cộng tác viên sẽ được hoàn tiền hàng và hoa hồng về tài khoản ngân hàng, sau đó đến những đơn hàng vài chục triệu, vài trăm triệu đồng thì cộng tác viên không còn khả năng chuyển tiền. Lúc này, đối tượng lừa đảo lấy lý do công ty đang bảo trì hệ thống hoặc các lý do khác để từ chối không gửi lại tiền hàng và tiền hoa hồng cho cộng tác viên, đồng thời yêu cầu cộng tác viên tiếp tục thực hiện nhiệm vụ và hứa hẹn sẽ nhận tiền gốc và hoa hồng hoặc bị chặn đầu mối liên hệ, khi đó nạn nhân mới nhận ra mình đã bị lừa đảo.
– Các chuyên gia Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia khuyến nghị người dân cảnh giác với những lời mời chào tuyển làm cộng tác viên bán hàng online. Đồng thời, người dân cũng cần thường xuyên chia sẻ, cảnh báo với người thân, bạn bè và mọi người xung quanh về những phương thức, thủ đoạn của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng dưới hình thức tuyển cộng tác viên online.
10. Thứ 10: Đánh cắp tài khoản MXH
Đây là 1 hình thức lừa đảo phổ biến trên không gian mạng. Bằng những thủ đoạn tinh vi, các đối tượng lừa đảo đã hack và chiếm nhiều tài khoảng mạng xã hội như zalo, facebook, sau đó các đối tượng đã nghiên cứu rất kỹ về con mồi mà chúng nhắm đến từ cách xưng hô giữa bị hại và bạn bè của họ, để tạo lòng tin. Sau đó, đối tượng vẽ ra nhiều câu chuyện khác nhau nghe rất hợp lý để hướng đến mục đích cuối cùng là mượn tiền rồi nhờ chuyển tiền vào một tài khoản khác.
Để tránh tình trạng này, mỗi người dân khi sử dụng các tài khoản mạng xã hội thì phải bảo mật thông tin cá nhân (Thông tin cá nhân để ở chế độ không công khai; tài khoản cài đặt mật khẩu 2 lớp, thường xuyên thay đổi Mk; không đăng tải thông tin của mình lên mạng xã hội); khi có ai nhắn tin vay tiền thì cần xác định lại rõ ràng (gọi điện trực tiếp); khi phát hiện tài khoản của mình đã bị hack thì cần thông báo ngay cho người thân, bạn bè và trình báo ngay cho cơ quan công an để có biện pháp xử lý, ngăn chặn kịp thời hành vi lừa đảo.
11. Thứ 11: Giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện lừa đảo
• Dấu hiệu nhận biết: Đây là hình thức lừa đảo phổ biến trong thời gian gần đây. Các đối sử dụng số điện thoại giả mạo giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án để gọi điện đe dọa và áp lực tâm lý (Chúng sẽ nói nạn nhân có liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như buôn bán ma túy, vi phạm giao thông, lừa đảo….) để tạo áp lực và đánh vào sợ hãi của nạn nhân. Sau đó, chúng yêu cầu chuyển tiền vào một tài khoản cụ thể hoặc cung cấp thông tin cá nhân như số thẻ tín dụng, số căn cước công dân, mã số bảo mật và các thông tin nhạy cảm khác. Điều này nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của bạn. Cùng với đó, chúng gây áp lực về thời gian, chúng tuyên bố rằng hành động phải được thực hiện ngay lập tức để tránh hậu quả nghiêm trọng và không cho nạn nhân thời gian để suy nghĩ hay tham khảo người khác. Trên thực tế, hình thức lừa đảo này rất nhiều người bị lừa, số tiền có thể lên đến cả tỷ đồng.
Để phòng chống và bảo vệ mình khỏi các hình thức lừa đảo như trên, hãy áp dụng các biện pháp sau:
– Giữ bình tĩnh và không bị đánh lừa bởi áp lực tâm lý và đe dọa.
– Xác minh thông tin: Hãy tự xác minh danh tính và thông tin của người gọi bằng cách gọi lại vào số điện thoại chính thức của cơ quan đó hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan qua các kênh chính thức.
– Không cung cấp thông tin cá nhân hay tiền bạc qua điện thoại, email hoặc các phương tiện truyền thông khác.
– Báo cáo sự việc: Nếu bạn nhận được cuộc gọi đe dọa hoặc nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo, hãy thông báo ngay cho cơ quan công an địa phương để được hỗ trợ và tư vấn.
12. Thứ 12: Lừa đảo “chuyển nhầm tiền” vào tài khoản ngân hàng
Thời gian qua, cho dù các cơ quan chức năng đã liên tục cảnh báo nhưng vẫn có không ít người gặp rắc rối hay thậm chí trở thành nạn nhân của chiêu trò lừa đảo chuyển nhầm tiền. Hình thức của chúng là cố ý chuyển nhầm tiền vào tài khoản của một người nào đó. Sau khi bên kia nhận được tiền, đối tượng sẽ giả danh là người thu hồi nợ của một công ty tài chính để liên hệ, dọa nạt và yêu cầu họ trả lại số tiền vừa nhận như một khoản vay với số lãi cắt cổ. Một trường hợp khác, đối tượng lừa đảo chuyển tiền cho người bị hại, sau đó liên hệ giới thiệu mình đang sống tại nước ngoài và muốn được nhận lại số tiền mình chuyển nhầm. Để trả lại số tiền, người nhận tiền phải sử dụng dịch vụ chuyển tiền quốc tế qua một đường link khác và phải điền đầy đủ thông tin tài khoản ngân hàng vào đường link đó, sau đó, toàn bộ số tiền trong tài khoản của bị hại sẽ bị rút sạch.
Khi nhận được tiền chuyển khoản nhầm, người nhận cần lưu ý không sử dụng số tiền ấy vào việc chi tiêu cá nhân, tuyệt đối không chuyển lại tiền cho người lạ; chủ động liên hệ với ngân hàng hoặc cơ quan công an để thông báo về việc nhận tiền chuyển nhầm hoặc đợi đại diện ngân hàng liên hệ làm việc. Để chắc chắn hơn, chủ tài khoản vẫn nên đến ngân hàng làm việc trực tiếp.
13. Thứ 13: Lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền
Gần đây, đã rộ lên thông tin đó là khi có cuộc gọi có đầu số lạ, nếu như người dùng chỉ cần bấm nghe cuộc gọi này vài giây, sau đó khi kiểm tra lại tài khoản ngân hàng là mất số tiền lớn. Đây là Thông KHÔNG chính xác, bởi không có cách nào để người dùng bị trừ tiền khi nghe cuộc gọi thông thường trên điện thoại di động. Theo chuyên gia của Dự án Chống Lừa Đảo trên không gian mạng thì người dùng chỉ bị mất tiền qua cuộc gọi điện thoại trong các trường hợp: Thứ nhất, thực hiện thao tác hướng dẫn của cuộc gọi. Ví dụ bấm phím 1, phím 2… thì có thể sẽ bị mất tiền cước viễn thông. Thứ hai, bị cuộc gọi dẫn dụ vào đường link lừa đảo, hoặc tải file có nguy cơ đánh cắp thông tin. Thứ ba, bị dẫn dụ đầu tư tài chính hoặc thực hiện lệnh chuyển tiền theo hướng dẫn của cuộc gọi.
Vì vậy, các đối tượng lừa đảo đăng những thông tin sai sự thật như vậy nhằm mục đích câu views, likes và gây hoang mang dư luận xã hội. Do vậy, chúng ta không nên hoang mang trước những thông tin đó, đồng thời, nếu bạn nhận được cuộc gọi không mong muốn, hãy cẩn thận và không tiết lộ thông tin cá nhân hay tài khoản của mình.
14. Thứ 14: Đánh cắp thông tin CCCD
Lợi dụng sự sơ hở, chủ quan của người dân như: đăng tải thông tin trên mạng xã hội, sử dụng các dịch vụ online (mua hàng, xin việc, vay tiền) … các đối tượng lừa đảo đã đánh cắp thông tin CCCD. Khi đã có thông tin CCCD các đối tượng lừa đảo sử dụng vào mục đích phạm tội, vi phạm pháp luật như: Làm giấy tờ giả để vay vốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty tài chính; chuyển nhận tiền đánh bạc, tổ chức đánh bạc; giả mạo, giả danh cán bộ Công an, Tòa án, Viện kiểm sát, hải quan, thuế… gọi điện đe doạ yêu cầu chuyển tiền để phục vụ công tác điều tra hoặc làm quen qua mạng xã hội hứa hẹn gửi quà, tiền đánh vào lòng tham của người dân rồi yêu cầu họ chuyển tiền phí, lệ phí và tiền “bôi trơn” vào tài khoản ngân hàng do chúng chỉ định để chiếm đoạt…
15. Lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa
Không chỉ dừng lại ở các hình thức lừa đảo đó, đối tượng xấu còn tiếp tục thực hiện chiêu bài “dịch vụ hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa”. Đánh vào tâm lý hoang mang của những người vừa bị mất tiền. Các đối tượng xấu đã đóng vai luật sư, nhân viên ngân hàng, kỹ sư công nghệ thông tin… Thuyết phục nạn nhân rằng họ có khả năng khôi phục lại số tiền đã mất. Sau khi nạn nhân tin tưởng vào khả năng của kẻ lừa đảo, chúng yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc yêu cầu thanh toán (với hình thức là phí xử lý hoặc bất kỳ lý do hợp lý nào khác) và nạn nhân tiếp tục chuyển tiền cho chúng, và như vậy, lại bị lừa tiếp lần nữa
16. Thứ 16: Lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook
• Dấu hiệu nhận biết:
– Kẻ lừa đảo tìm cách thu thập thông tin tài khoản Facebook mục tiêu mà họ muốn lừa đảo. Sau đó, chúng tạo ra một trang web giả mạo hoặc gửi email giả mạo cho người dùng Facebook, hoặc chủ động nhắn tin cho người dùng Facebook, nói rằng họ là dịch vụ lấy lại tài khoản và có thể giúp nạn nhân khôi phục tài khoản bị mất.
– Chúng yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm như: tên đăng nhập, mật khẩu, số điện thoại, địa chỉ email, mã OTP, hoặc thông tin thẻ tín dụng để xác minh danh tính và thực hiện việc lấy lại tài khoản. Hoặc bắt nạn nhân phải đóng một khoản tiền cọc trước và khi đã đạt được mục đích, kẻ lừa đảo khóa chặn cuộc trò chuyện với nạn nhân hoặc xóa luôn tất cả các dấu vết.
• Biện pháp phòng tránh: Tránh chia sẻ thông tin đăng nhập; Sử dụng kênh liên lạc chính thức; Kiểm tra URL và trang web; Đặt mật khẩu mạnh và đổi thường xuyên; Kích hoạt xác minh hai yếu tố. Điều này đòi hỏi bạn phải cung cấp thông tin bổ sung (như mã xác minh gửi qua điện thoại di động hoặc email khi đăng nhập vào tài khoản từ một thiết bị mới. Kích hoạt xác minh hai yếu tố sẽ làm tăng bảo mật và giảm khả năng bị lừa đảo.); Cảnh giác với các tin nhắn và email đáng ngờ; Sử dụng phần mềm diệt mã độc hại và bảo mật; Hạn chế thông tin cá nhân trên mạng xã hội; Cập nhật và nắm bắt thông tin bảo mật từ Facebook
17. Lừa đảo tình cảm
• Dấu hiệu nhận diện:
– Tìm và tiếp cận người mục tiêu thông qua các kênh trực tuyến như mạng xã hội, trang web hẹn hò hoặc diễn đàn. Kẻ lừa đảo tạo một hồ sơ giả mạo, sử dụng hình ảnh đánh cắp của người khác với ngoại hình đẹp và lôi cuốn, sau đó sử dụng các chiêu trò lừa đảo để thu hút sự quan tâm của nạn nhân; tán tỉnh, chia sẻ câu chuyện cảm động hoặc đưa ra lời hứa.
– Dẫn dụ nạn nhân gửi hình ảnh video nhạy cảm (sau đó dùng những hình ảnh này để đe dọa, tống tiền nạn nhân). Một số kẻ lừa đảo tinh vi thì sử dụng nhiều cách khác nhau để thuyết phục nạn nhân tham gia đầu tư vào thị trường tài chính Forex thông qua một sàn giao dịch giả mạo mà kẻ lừa đảo kiểm soát. (Vì kẻ lừa đảo nắm bắt được tâm lý và tình hình tài chính của nạn nhân) sau đó khi thắng số tiền lớn hơn thì nạn nhân sẽ không rút ra được, bắt phải đóng phí giao dịch, đóng thuế hoặc bảo là tài khoản bị sai thông tin, phải đóng tiền để xác minh chứng thực… Cứ thế cho đến khi nạn nhân hết sạch tiền, phá sản.
Thứ 18: Phát tán tin nhắn giả mạo thương hiệu (SMS Brandname)
• Dấu hiệu nhận biết: Lợi dụng tính năng của điện thoại tự động kết nối vào các trạm phát sóng BTS có cường độ sóng mạnh (Kể cả trạm phát sóng giả đang phát bằng mạng 2g). Do đó, các đối tượng đã sử dụng thiết bị trạm phát sóng BTS giả lên xe ô tô, xe máy, chúng đi đến những nơi đông người để gửi hàng loạt tin nhắn lừa đảo tới người dùng với mục đích nhằm chiếm đoạt tài sản (mỗi lần thiết bị phát sóng giả có thể gửi đến mấy chục nghìn tin nhắn giả/ngày). Đến nay vẫn chưa có giải pháp kỹ thuật nào để ngăn chặn triệt để được nguy cơ này. Theo thông tin ghi nhận, các thiết bị được sử dụng để tạo trạm BTS giả là các thiết bị trôi nổi vào Việt Nam không qua thị trường chính ngạch.
Để chủ động ngăn chặn tình trạng này, bản thân mỗi người dùng cũng phải trang bị đầy đủ các kiến thức, thông tin liên quan đến các hình thức lừa đảo, đó là không cung cấp thông tin cá nhân, tuyệt đối không truy cập các đường link, liên kết trong tin nhắn lạ, không cung cấp tên, mật khẩu đăng nhập ngân hàng trực tuyến, mã xác thực OTP, số thẻ ngân hàng…
19. Hình thức thứ 19: Lừa đảo đầu tư chứng khoán quốc tế, tiền ảo
* Dấu hiệu nhận diện:
– Lời hứa quá cao: Sàn đầu tư lừa đảo thường hứa lợi nhuận vượt trội, quá cao so với thị trường thực tế.
– Thiếu thông tin minh bạch: Sàn không cung cấp đầy đủ thông tin về công ty, giấy phép hoạt động, lịch sử giao dịch và nhân sự quản lý.
– Yêu cầu chuyển tiền trước: Sàn yêu cầu người tham gia chuyển khoản tiền trước khi bắt đầu giao dịch, thường là dưới hình thức phí đăng ký, phí tham gia hoặc tiền ký quỹ.
– Thiếu sự kiểm soát và giám sát: Sàn không có sự kiểm soát từ các cơ quan quản lý hoặc không được cấp phép hoạt động đúng quy định.
20. Lừa đảo cho số đánh lô đề
• Dấu hiệu nhận biết:
– Tiếp cận và quảng cáo: Kẻ lừa đảo tiếp cận người khác thông qua các phương tiện như điện thoại, email, tin nhắn hoặc mạng xã hội. Họ quảng cáo về việc cung cấp số lô, số đề may mắn có khả năng trúng thưởng lớn.
– Tạo niềm tin: Kẻ lừa đảo sử dụng các câu chuyện thành công, chứng cứ giả và những lời tán tụng để tạo niềm tin và thuyết phục người khác rằng họ có khả năng đưa ra các số lô, số đề chính xác.
– Yêu cầu đóng phí trước: Kẻ lừa đảo yêu cầu người khác đóng một khoản phí trước để nhận được các số lô, số đề may mắn. Họ thường đưa ra lý do như phí dịch vụ, phí tiên tri hoặc phí đăng ký.
– Đánh số lô, số đề: Sau khi người khác đã đóng phí, kẻ lừa đảo cung cấp các số lô, số đề cho người đó đánh. Họ tạo ra cảm giác rằng những số này sẽ mang lại kết quả trúng thưởng lớn.
– Mất phí nếu không trúng: Trong trường hợp người khác không trúng thưởng, kẻ lừa đảo không trả lại số tiền phí mà người khác đã đóng trước đó. Họ sử dụng lý do rằng đó là một khoản phí không hoàn lại hoặc chi phí liên quan đến việc cung cấp các số lô, số đề.
– Chia hoa hồng nếu trúng: Nếu người khác trúng thưởng, kẻ lừa đảo yêu cầu người đó chia hoa hồng hoặc trả một phần tiền thưởng cho mình dưới danh nghĩa đã cung cấp các số lô, số đề may mắn.
Ngoài ra, còn 4 hình thức lừa đảo trực tuyến nữa, đó là: Rao bán hàng giả hàng nhái qua sàn thương mại điện tử; Lừa đảo lấy cắp Telegram OTP; Rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo bẩn trên Facebook; cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen